ΕΝΗΓΜΑ

Έρευνα: Διερεύνηση και καταγραφή αντιλήψεων ιατρών αναφορικά με τη σχέση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και υγείας
Ο κάθε Ιατρός δίνει συμβουλές και συστάσεις ανάλογα με τις γνώσεις που έχει στο συγκεκριμένο θέμα, αλλά και σύμφωνα με τις προσωπικές του πεποιθήσεις. Προσπαθήσαμε λοιπόν να διερευνήσουμε και να καταγράψουμε τις γνώσεις και τις απόψεις των Ιατρών σχετικά με το παραπάνω ζήτημα, παραθέτοντας μαζί με αυτές τα σύγχρονα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα.
Για το σκοπό αυτό ζητήσαμε από 99 ειδικευμένους Ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων που ζουν και εργάζονται στην Αθήνα (ο αριθμός των Ιατρών ανά ειδικότητα επιλέχθηκε με βάση το σύνολο των ειδικευμένων Ιατρών του Ν. Αττικής, προκειμένου το δείγμα να είναι αντιπροσωπευτικό) να συμπληρώσουν ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο με 22 ερωτήσεις σχετικά με τις επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην ανθρώπινη υγεία, το βαθμό χρήσης κινητού τηλεφώνου από τους ίδιους καθώς και τον τρόπο ενημέρωσής τους για το παραπάνω θέμα.
Οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για την διαδικασία και το σκοπό της μελέτης τηλεφωνικά και κατόπιν συμφωνίας έλαβαν το ερωτηματολόγιο σε ηλεκτρονική μορφή (e-mail) ή μέσω συσκευών τηλεομοιοτυπίας (fax) ενώ υπήρξαν και προσωπικές συνεντεύξεις. Τα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια συγκεντρώθηκαν στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας, όπου κωδικοποιήθηκαν και ακολούθησε στατιστική ανάλυση.
Ευελπιστούμε πως τα αποτελέσματα της ανάλυσης θα μας δώσουν την δυνατότητα να σκιαγραφήσουμε τις προσωπικές αντιλήψεις και πεποιθήσεις των Ιατρών της Αττικής όσον αφορά στην επίδραση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην ανθρώπινη υγεία και κατ’ επέκταση το περιεχόμενο των συμβουλών που παρέχουν στο κοινωνικό σύνολο καθώς και τις πηγές ενημέρωσής τους για το παραπάνω θέμα. 

Σύντομη περιγραφική ανάλυση πρώτων αποτελεσμάτων 

Περιγραφή της επιστημονικής έρευνας

Η παρούσα μελέτη διαπραγματεύεται τη διερεύνηση και καταγραφή της αντίληψης ειδικευμένων ιατρών της Αττικής αναφορικά με θέματα υγείας και πρόληψης που προκύπτουν από τις τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο των τηλεπικοινωνιών. 

Χαρακτηριστικά της έρευνας

Η λήψη των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω προκωδικοποιημένου ερωτηματολογίου με 22 ερωτήσεις. Τα ερωτηματολόγια ήταν ανώνυμα και στάλθηκαν στους συμμετέχοντες της μελέτης μέσωηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) ή συσκευών τηλεομοιοτυπίας (fax). Επίσης, υπήρξαν περιπτώσεις όπου πραγματοποιήθηκε προσωπική συνέντευξη. Στους συμμετέχοντες που δεν είχαν απαντήσει εντός μιας εβδομάδας από την ημερομηνία αποστολής, πραγματοποιήθηκε τηλεφωνική υπενθύμιση. Τα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια συγκεντρώθηκαν στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας, όπου κωδικοποιήθηκαν και μεταφέρθηκαν σε λογιστικό φύλλο, ενώ ακολούθησε στατιστική ανάλυση. 

Το δείγμα της μελέτης αποτελούν έως σήμερα 99 (15-3-07) ειδικευμένοι Ιατροί που ζουν και εργάζονται στην Αττική. 

Συνοπτική περιγραφή αποτελεσμάτων

Η χρήση της κινητής τηλεφωνίας
Ø Το 99% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο.
Ø Σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο ο μέσος ημερήσιος χρόνος ομιλίας για τους περισσότερους Ιατρούς (43,3%) δεν ξεπερνά 20 λεπτά. Επίσης, το 15,2% δήλωσε ότι χρησιμοποιεί το κινητό του τηλέφωνο έως 40 λεπτά ημερησίως, το 10,1% έως 60 λεπτά και το 14,1% περισσότερο από 60 λεπτά την ημέρα.
Ø Το 80,8% χρησιμοποιεί μόνο μία γραμμή κινητής τηλεφωνίας, ενώ 1 στους 2 Ιατρούς (52,2%) δεν χρησιμοποιεί hands-free ή Bluetooth.

Η τεχνολογία της κινητής τηλεφωνίας
Ø Στην ερώτηση «Πιστεύετε ότι τα κινητά τηλέφωνα μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς κεραία κινητής τηλεφωνίας κοντά;», το 17,2% απάντησε «καθόλου», το 27,3% δήλωσε «λίγο», ενώ το 23,1% διάλεξε την απάντηση «Δεν γνωρίζω/ Δεν απαντώ». (ΣΧΗΜΑ 1)
Ø Αντίθετα, στην ερώτηση «Εάν η ποιότητα του δικτύου κάλυψης επηρεάζεται από τον αριθμό κεραιών κινητής τηλεφωνίας;», το 84,9% απάντησε πολύ ή πάρα πολύ (ΣΧΗΜΑ 2), ενώ το 67,7% (ΣΧΗΜΑ 3) θα θυσίαζε περισσότερο ή λιγότερο πρόθυμα την ποιότητα λήψης σήματος (δηλαδή, της κάλυψης) προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των κεραιών κινητής τηλεφωνίας.
Ø Το 89% των ερωτηθέντων θα προβληματίζονταν από την εγκατάσταση μιας κεραίας κινητής τηλεφωνίας κοντά στο χώρο κατοικίας ή εργασίας τους. (ΣΧΗΜΑ 4)
Ø Το 75,8% αποφαίνεται ότι οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας είναι πιο επιζήμιες για την ανθρώπινη υγεία από ότι τα κινητά τηλέφωνα (ΣΧΗΜΑ 5) και το 72,7% αποφαίνεται ότι οι κεραίες των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών είναι πιο ακίνδυνες από τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας (ΣΧΗΜΑ 6)

Κινητή τηλεφωνία & παιδιά
Ø Την ίδια στιγμή, το 51,5% των ερωτηθέντων Ιατρών θα επέτρεπαν στα παιδιά τους, περισσότερο ή λιγότερο τη χρήση κινητού τηλεφώνου, ενώ το 45,5% δεν θα την επέτρεπε. (ΣΧΗΜΑ 7)
Ø Το 93% των ερωτηθέντων αποφαίνεται ότι η χρήση του κινητού τηλεφώνου έχει περισσότερη ή λιγότερη επίδραση στις διαπροσωπικές σχέσεις των παιδιών.

Κινητή τηλεφωνία & υγεία
Ø Φαίνεται πως επικρατεί μία γενικότερη ανησυχία σχετικά με την επίδραση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα στην ανθρώπινη υγεία. Συγκεκριμένα, το 67,7% δηλώνει πως ανησυχεί πολύ ή πάρα πολύ, ενώ το 28,3% δηλώνει ότι ανησυχεί λιγότερο. (ΣΧΗΜΑ 8)
Ø Σε αντίστοιχη ερώτηση για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν οι οικιακές συσκευές, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων δηλώνει μικρή ανησυχία (59,6%), ενώ μόνο το 25,2% δηλώνει πως ανησυχεί πολύ ή πάρα πολύ. (ΣΧΗΜΑ 9)
Ø Η αξιολόγηση της υπόθεσης ότι η έκθεση σε συχνότητες ραδιοκυμάτων της κινητής τηλεφωνίας σχετίζεται με την αύξηση του κινδύνου για διάφορα νοσήματα, έχει ως ακολούθως:

Νόσημα	τεκμηριωμένη	πιθανή	αμφίβολη	άγνωστο
Καρκίνος εγκεφάλου σε ενήλικες	20,20%	39,40%	27,30%	13,10%
Καρκίνος εγκεφάλου σε παιδιά	13,10%	49,50%	22,20%	15,20%
Λευχαιμία σε παιδιά	51,00%	33,30%	47,50%	14,1
Πρόκληση συνοδών ατυχημάτων	52,50%	25,30%	10,10%	12,10%
Συγγενείς ανωμαλίες	37,40%	35,40%	14,10%	13,10%
Κεφαλαλγίες	37,40%	35,40%	14,10%	13,10%
Καρκίνος του δέρματος	1%	18,20%	62,60%	18,20%
Καρκίνος όρχεων	3%	36,40%	43,40%	17,20%
Γυναικολογικές παθήσεις	1%	16,20%	65,70%	17,20%
Ολιγοσπερμία	4%	31,30%	48,50%	16,20%

Ø Το 88,9% πιστεύει πως υπάρχει συσχέτιση των αποτελεσμάτων των μελετών που ερευνούν τη σχέση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και υγείας με οικονομικά συμφέροντα. (ΣΧΗΜΑ 10)

Πληροφόρηση για θέματα κινητής τηλεφωνίας & υγείας
Ø Το 76,8% των ερωτηθέντων Ιατρών δηλώνει πως δέχεται περισσότερα ή λιγότερα ερωτήματα από τους ασθενείς τους σχετικά με την επίπτωση των κινητών τηλεφώνων στην υγεία. (ΣΧΗΜΑ 11)
Ø Το 17,2% αποφαίνεται ότι δεν έχει καθόλου γνώσεις για να απαντήσει σε τέτοια ερωτήματα, το 67,7% απαντά ότι έχει λίγες ή μέτριες γνώσεις και το 12,1% ότι γνωρίζει πολλά πράγματα για το θέμα. Κανείς από τους ερωτηθέντες δεν απάντησε ότι είναι πλήρως ενημερωμένος. (ΣΧΗΜΑ 12)
Ø Την ίδια στιγμή, το 93% δηλώνει πως παρακολουθεί περισσότερο ή λιγότερο τις εξελίξεις για το θέμα, αλλά το 89,9% δεν γνωρίζει κάποιον ελληνικό φορέα τεκμηρίωσης πληροφοριών για τις επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον οργανισμό. (ΣΧΗΜΑ 13
Ø Το 9,1% αναγνωρίζει ως ελληνικούς φορείς τεκμηρίωσης πληροφοριών το Δημόκριτο, το Εργαστήριο Πυρηνικής Ιατρικής, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (και τον καθηγητή κ. Ι. Σάχαλο), το Πολυτεχνείο, την Αντικαρκινική Εταιρεία και τέλος το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.